آقای موبایل ایران مرجع دقیق ترین و جدیدترین اطلاعات گوشی های موبایل

تجارت چند هزار میلیاردی فروش فیلترشکن در کشور؛ خسارت دیدگان چه کسانی هستند؟

Thu   19 January 2023       ۱۴:۱۶پنجشنبه   ۲۹  دی  ۱۴۰۱       ساعت  ۱۴:۱۶

به‌تازگی منتشر شده که نشان می‌دهد محدودیت‌های اینترنت و فیلترینگ پلتفرم‌های خارجی طی چند ماه گذشته باعث شده گردش مالی مافیای فیلترشکن در ایران به ماهانه 5400 میلیارد ريال برسد. این در حالی است که تمام اعداد و ارقام مورد استفاده در این محاسبه نیز به‌ صورت حداقلی در نظر گرفته شده است. اما ذینفعان این تجارت چه کسانی هستند؟

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، مدتی قبل در حاشیه همایش ظرفیت شبکه ملی اطلاعات تأکید کرد که فیلترشکن‌ها به منبع اصلی توزیع بدافزار روی گوشی شهروندان ایرانی تبدیل شده‌اند و وزارت ارتباطات قصد دارد با ایجاد سرویس‌های مورد نیاز مردم، کاری کند که نیاز مردم برای استفاده از فیلترشکن کمتر شود.

اگرچه وی در صحبت‌های خود به علت استفاده از فیلترشکن‌ها توسط مردم اشاره نکرد، اما بر کسی پوشیده نیست که محدودیت‌ها و فیلترینگ سنگین پلتفرم‌های خارجی به‌ویژه گوگل پلی، واتساپ، تلگرام و اینستاگرام یکی از علل اصلی دانلود گسترده نرم‌افزارهای فیلترشکن و VPN از منابع رسمی و غیررسمی به شمار می‌آید.

سعید نقوی، عضو هیئت‌مدیره اتحادیه فناوران رایانه نیز در تازه‌ترین مصاحبه خود از افزایش ۳۰۰۰ درصدی تقاضا برای خرید VPN در مهرماه ۱۴۰۱ خبر داده و اعلام کرده است که:

گزارش‌ها نشان می‌دهد دامنه جست‌وجوی کاربران ایرانی برای دریافت فیلترشکن یک رکورد تاریخی را ثبت کرده است و این تقاضا بعد از قطعی تلگرام تجربه نشده بود.

گردش مالی ۵۴۰ میلیارد تومانی مافیای فیلترشکن!

به دلیل وضعیت اینترنت و محدودیت‌های داخلی و خارجی، تولید، انتشار یا فروش فیلترشکن سال‌هاست که در کشور ما رواج یافته است. این مسئله تا جایی گسترده شده که محمدجواد آذری جهرمی، وزیر سابق ارتباطات در سال ۱۳۹۸ با حضور در مجلس شورای اسلامی به وجود مافیای فیلترشکن و گردش مالی عظیم آن اذعان می‌کند.

وی در حضور نمایندگان مجلس اعلام کرده بود که:

خریدوفروش فیلترشکن‌ها، تجارتی چند صد میلیاردی است که کسی جلوی آن را نمی‌گیرد و می‌گویند وزارت ارتباطات خودش جلوی این کار را بگیرد.

حالا گزارشی توسط روزنامه همشهری منتشر شده که از گردش مالی سرسام‌آور مافیای فیلترشکن در ایران خبر می‌دهد. طبق آمار و ارقام منتشر شده در این گزارش، در صوتی که فرض کنیم تنها ۲۰ درصد از کاربران پلتفرم‌های فیلتر شده مانند تلگرام، اینستاگرام و واتساپ از فیلترشکن و VPNهای پولی استفاده می‌کنند، به رقمی معادل ۵۴۰ میلیارد تومان گردش مالی در ماه می‌رسیم.

اگرچه همشهری نحوه محاسبات خود را به صورت دقیق اعلام نکرده ولی به این نکته اشاره کرده که تمام پارامترهای استفاده شده در این محاسبات به‌صورت حداقلی در نظر گرفته شده است. به‌عنوان‌مثال، علی‌رغم افزایش چند برابری قیمت سرویس‌های رفع فیلتر و فیلترشکن طی ماه‌های گذشته، متوسط قیمت سرویس فیلترشکن یک‌ماهه ۶۰ هزار تومان فرض شده است.

سود فروش فیلترشکن به جیب چه کسانی می‌رود؟

با وجود موارد فوق این سوال مطرح است که ذینفعان فروش سرویس‌های فیلترشکن چه کسانی هستند؟ چطور می‌شود انبوه سرور را در خارج از کشور راه‌اندازی کرد و هیچ کدام از نهادهای قانونی و امنیتی، مانع کار فرد نشوند. برخی نظریه‌ها از گردانندگان ایرانی ساکن در خارج از کشور به عنوان تولیدکنندگان و فروشندگان فیلترشکن برای کاربران ایرانی به عنوان بزرگترین منتفعان وضعیت اینترنت بحرانی کشور یاد می‌کنند. اما به احتمال فراوان بسیاری از ارائه دهندگان سرویس‌های فیلترشکن، در داخل کشور ساکن‌اند و به راحتی از درگاه‌های پرداخت متصل به شبکه شتاب، برای ارائه سرویس‌های خود استفاده می‌کنند.

در واقع رهگیری و شناسایی فروشندگان فیلترشکن امری بسیار ساده است و شاید هر کاربر اینترنتی بتواند تنها با چند روز جستجو، ده‌ها یا شاید صدها فروشنده فیلترشکن که درگاه پرداخت شتابی دارند را شناسایی کند. باقی کار نیز مشخص است و با استخراج اطلاعات صاحب حساب شتابی به راحتی می‌توان فرد را شناسایی کرد. با این تفاسیر شاید بهتر باشد بگوییم که عزمی برای شناسایی و تحت پیگرد قرار دادن این افراد وجود ندارد.

نکته دیگر این است که به دلیل ماهیت غیرقانونی (در ایران) این فعالان، هیچ نظارتی نیز بر آنها ممکن نیست و هر فروشنده‌ای صرفاً خود را در رقابتی با دیگران احساس می‌کند که به طور قطع با افزایش قیمت سرویس‌ها به صورت عمومی، هیچ دخل و تصرفی بر قیمت‌ها نیز از سوی کاربر یا نهادهای مرتبط میسر نیست.

جمع بندی

فارغ از دلایل ایجاد فیلترینگ گسترده، به دلیل شرایط موجود، خرید فیلترشکن نیز به بخشی از هزینه‌های سبد خانوار تبدیل شده است. باید به این نکته نیز اشاره کنیم که مبالغ مذکور صرف یک هزینه تحمیلی می‌شود که در عوض آن نیز پایین‌ترین کیفیت همراه با قطعی‌های بسیار زیاد عاید خانواده می‌کند.

شاید تنها راه از میان برداشتن این هزینه، اینترنت آزاد، عدم مقابله با سرویس‌هایی که فیلتر شده‌اند و امور ساده دیگری باشد که به هر دلیلی، نمی‌توان در شرایط فعلی و کوتاه مدت به آنها امید داشت.

دیدگاه کاربران